Menü Kapat

Sac Şekillendirme İşlemleri Nedir ve Nasıl Yapılır

Sac, levha durumunda bir metal ürünüdür. Sacın hammaddesi genel olarak demirdir. Kalın levhalar silindirler arasından geçince ince sac levhalar elde edilir.

Düz sacları, yüksek üretim hızlarında ekonomik olarak ve çok değişik şekillerde biçimlendirince bu şekillendirme yöntemlerinin yaygınlaşması ve gelişmesi sağlanmıştır. Kesme dışında tüm sac şekillendirme yöntemlerinde malzeme bir yandan gerilir, buna uzama denir. Diğer yandan sıkışır. Buna da büyüme denir.

Sac şekillendirme işlemleri eskiden el sanatları sınıfındaydı. Günümüzde ise mekanik veya hidrolik preslerde gerçekleştirilmektedir. Sac şekillendirme işlemlerinde kalıplar genelde iki parçadan oluşur. Birincisi çıkıntılı şekle sahiptir ve zımba (punch) denebilir. İkincisi ise girintili şekle sahiptir, kalıp (die) denir. Zımba için ıstampa veya erkek kalıp gibi terimler de kullanılır. Zımba presin hareketli kısmına bağlanır, kalıp sabit tutulur. Zımba ve kalıbın birbirine göre eksenlenmesi oldukça önemlidir, bunlar önce plakaya bağlanıp eksenlenir, daha sonra plakalar prese bağlanır. Çoğu kez metalik sacı kalıp çevresince sıkıştırarak şekillendirme esnasında yardımcı kalıba gerek vardır. Amaç kırılmasına engel olmaktır. Bu kalıp sıkıştırma kalıbına sıkıştırma çemberi denebilir. Bu kalıp için pot çemberi de denmektedir.

Sac şekillendirme yöntemleri kesme, bükme, sıvama gererek şekillendirme ve derin çekme diye sınıflara ayrılabilir. Karmaşık şekilli parçalar, uygun kalıplar kullanılırsa, birden fazlasının presin bir tek çevrimi esnasında arka arkaya uygulanması gerçekleşir ve hızlı ve ekonomik üretim gerçekleşir.

Sac şekillendirme işlemlerinde kalıp maliyetini azaltma maksatlı kauçuk kalıp yöntemi de uygulanmaktadır. Burada parça şeklinin profili zımbaya verilir. Kalıp yerine kalın kauçuk parçası kullanılır. Zımba metalik sacı kauçuk parçasının içine iter, sıkışan kauçuğun tepki kuvveti ile metalik sac zımbanın şekline girer.

Şekillendirme yöntemleri arasında en önemli olanları germe şekillendirmesi, derin çekme veya bunların müşterek olarak uygulandığı karışık yöntemler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sac metal şekillendirme, yassı metal levhaların kesilerek veya bükülerek istenen şekle getirilmesidir. Üretilen ürünler son kullanıma uygundur ve dayanıklı parçalardır. İstenildiği takdirde üretim sonrası yüzey işlemleri uygulanarak parçalara çeşitli özellikler de kazandırılabilir.

Sac metallerin ısı yardımı olmadan ve talaş kaldırmadan, kalıcı biçim değişimine uğrayacak şekilde, eğme kuvvetleri altında, şekil değiştirmesine bükme denir.

Derin çekme işleminde bazen kırışma olayı gerçekleşmektedir. Bunun sebepleri sıkıştırma gücünün yeterli olmaması, zımba eğrilik yarıçapının aşırı büyük olması, zımba ile kalıp mesafesinin gereğinden büyük olması, taslak çapının olması gerekenden büyük olması veya malzemenin çok ince olması gibi durumlarda görülmektedir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir